Żylistek w ogrodzie. Uprawa, przycinanie, nawożenie, gatunki

Żylistki (Deutzia) to atrakcyjne krzewy ozdobne, wśród których znajdują się zarówno prawdziwe giganty (ok. 3 m wys.) jak i urocze karzełki (ok. 40-50 cm wys.). Ich największą ozdobą jest pokrój, liczne, duże, zielone, jajowate i piłkowane na brzegach liście (zwykle szorstkie w dotyku, stąd nazwa rodzajowa roślin) oraz pojawiające się wiosną na pędach nieduże, ale bardzo liczne, białe lub różowe, dzwonkowate kwiaty, zebrane w wiechowate kwiatostany.

U niektórych gatunków żylistków kwiaty są pojedyncze i niewielkie (np. białe kwiaty żylistka wysmukłego) u innych natomiast pełne i duże, dzięki czemu kwiatostan wydaje się być niemal puszysty (np. u żylistka szorstkiego).

W zależności od gatunku i odmiany, kwiaty żylistków mogą pojawiać się na pędach w maju (żylistek wysmukły, ż. różowy) lub w czerwcu (żylistek szorstki, ż. mieszańcowy), dlatego krzewy najbardziej dekoracyjne są wiosną i wczesnym latem.

Oprócz terminu kwitnienia poszczególne gatunki różnią się między sobą także pokrojem i wysokością. Najwyższy i najbardziej okazały z nich jest żylistek szorstki, który bez cięcia może dorastać nawet do ok. 3 m wys., natomiast najmniejszy jest żylistek wysmukły, a w szczególności jego karłowa odmiana „Nikko” dorastająca zaledwie do 40 cm i posiadająca bardzo ładny, gęsty, kulisty pokrój. Pośrednimi gatunkami, osiągającymi od 1,5 do 2 m wys. są natomiast żylistki różowe, okazałe i mieszańcowe.

Żylistki mogą mieć w ogrodzie wiele zastosowań. Te najwyższe idealnie nadają się na luźne i formowane żywopłoty, gdyż doskonale znoszą ciecie. Mogą być też sadzone na trawniku jako solitery, gdyż ich ulistnione, przewieszające się wiosną pod ciężarem kwiatów pędy wyglądają bardzo malowniczo (np. żeniszek mieszańcowy „Strawberry Fields” czy „Mont Rose”). Rośliny doskonale nadają się też do tworzenia kompozycji z innymi krzewami ozdobnymi.

Niskie odmiany to z kolei idealne rośliny na obwódki rabat. Można też wykorzystać je w kompozycjach z innymi krzewami (np. niższe krzewuszki lub tawuły) i bylinami (np. liliowce, bodziszki), gdyż ich gęsty pokrój idealnie wypełnia wszelkie wolne przestrzenie. Nadają się też do uprawy w pojemnikach.

Żylistki są jednak nie tylko bardzo atrakcyjne, ale też łatwe w uprawie, dlatego nawet początkujący ogrodnik nie powinni mieć z nimi większych problemów. Krzewy preferują wprawdzie słoneczne stanowiska oraz żyzne, próchnicze, przepuszczalne podłoża, ale urosną też w półcieniu i na każdej przeciętnej glebie ogrodowej.

W sezonie wegetacyjnym rośliny będą wdzięczne za dokarmianie nawozami dla krzewów kwitnących, ale bez niego też sobie poradzą (nawożenie azotem należy zakończyć najpóźniej z końcem lipca).

Jedno, czego żylistki nie będą tolerować to susza. Na brak opadów i odpowiednio wilgotnej gleby niemal natychmiast zareagują więdnięciem liści, dlatego w okresach bezdeszczowych wymagają nawadniania.

Kłopotliwe może być też ich zimowanie, gdyż większość gatunków nie jest w pełni mrozoodporna. Najbardziej wytrzymały na niskie temperatury jest żylistek szorstki, który może przetrwać zimę nawet bez okrycia. Niewiele gorzej radzi sobie też żylistek wysmukły.

Pozostałe gatunki mogą mieć jednak zimą problemy (np. żylistek okazały, ż. mieszańcowy, ż. różowy), dlatego lepiej nie uprawiać ich w najchłodniejszych rejonach kraju lub wybierać dla nich ciepłe, osłonięte stanowiska. Przed zimą warto też obsypać glebę wokół nich grubą warstwą ściółki, a pędy młodszych lub cenniejszych egzemplarzy osłonić włókniną.

Żylistki oczekują też systematycznego cięcia, gdyż bez zabiegu zaczynają słabiej kwitnąć i tracić ładny pokrój. Dlatego też zaraz po kwitnieniu (rośliny zawiązują kwiaty na pędach rocznych) ich pędy należy skrócić o ok. 1/2, a co kilka lat przeprowadzić silniejsze ciecie odmładzające.

Podobnie jak uprawa, łatwe jest też rozmnażanie żylistków. Najprostszym choć mało efektywnym sposobem jest podział starszych roślin, ale częściej praktykowanym jest pobieranie późną wiosną z roślin matecznych wierzchołkowych sadzonek zielnych i ukorzenianie ich w wilgotnym podłożu matecznej (sadzonka powinna mieć ok. 10 cm długości i 3-5 par liści).