Ziemianka w ogrodzie – budowa i możliwości wykorzystania

Budowa ziemianki zgodnie z prawem

Zgodnie z obowiązującą od dnia 28 czerwca 2015 roku nowelizacją Ustawy Prawo budowlane – budowa ziemianki teoretycznie powinna podlegać jedynie zgłoszeniu robót. Takim właśnie kryteriom formalnym podporządkowano w noweli wolnostojące parterowe budynki gospodarcze (w tym garaże altany oraz przydomowe ganki i oranżerie). Jest jednak warunek mówiący o tym, iż powierzchnia zabudowy tych obiektów nie może być większa niż 35 m2. Nie może też przypadać ich więcej niż dwa na każde 500 m2 działki. Zauważmy również, że obiektu takiego jak ziemianka Prawo budowlane praktycznie nie rozróżnia. Zatem stosunek urzędników do planowanego przez nas przedsięwzięcia może być różny. Warto przy tym zaznaczyć, że liczba inwestorów chcących dysponować własną ziemianką wciąż rośnie. Posiadanie takiego  obiektu na działce pozwala bowiem korzystać ze świeżych (nieprzetworzonych) warzyw i niektórych owoców przez prawie cały rok kalendarzowy.

Po co nam ziemianka w ogrodzie?

W zagłębionej w ziemi piwnicy panuje w miarę stała temperatura i mikroklimat sprzyjający długotrwałemu przechowywaniu żywności. Jeżeli ziemianka zostanie prawidłowo usytuowana i wykonana, można liczyć na 5 – 8 stopniową temperaturę jej wnętrza (niezależnie od pory roku). W takich warunkach można przez przynajmniej 9 miesięcy przechowywać warzywa korzeniowe (np. marchew, buraki, pietruszkę, seler, itp.). Przez około pół roku w dobrym stanie utrzymają się również ziemniaki, cebula oraz jabłka i gruszki. Pozostałe owoce nie przeleżą aż tak długo, ale i tak znacznie wydłużymy ich przydatność do spożycia. Ziemianka to również doskonałe miejsce do przechowywania domowych przetworów (weków) oraz win i wszelkiego rodzaju domowej roboty nalewek.
Jak zatem widać, użyteczność znanej od prawieków budowli jest ogromna. Szczególnie warto jednak polecić jej posiadanie osobom prowadzącym własne uprawy ekologiczne (odkryte i szklarniowe) oraz wszystkim tym, którzy na okres zimowy robią większe zapasy żywności. Wprawdzie nie ma już potrzeby zaopatrywania się w taki sposób, ale wbrew pozorom, wielu z nas wciąż postępuje według swoich dawnych przyzwyczajeń.

Ziemianka ziemiance nie równa

Najstarsze ziemianki, które nadal można spotkać, a nawet z powodzeniem użytkować, mają postać głębokich wykopów ziemnych, w których ściany zabezpieczone są gliną i kamieniami. Po obłożeniu stropu, ziemianki takie przysypywano dość grubą warstwą ziemi. Najczęściej prowadzi do nich izolowane przedsionkiem wejście, które stanowi ochronę przed gwałtownymi zmianami temperatur. W takich piwniczkach istnieje też prosta wentylacja w postaci niewielkiego komina.
Mniej zaawansowane pod względem budowlanym, ale także niegdyś zupełnie nieodzowne ziemianki, to punktowe otwory ziemne, w których umieszczano zaizolowane skrzynie z żywnością i całość zasypywano ziemią.
W dzisiejszych czasach ziemianki buduje się w sposób tradycyjny, tj. wykorzystując standardowe materiały typu: bloczki betonowe, folie hydroizolacyjne oraz rury PVC do wentylacji. Tańszym sposobem na powyższe jest zastosowanie gotowych (prefabrykowanych) elementów betonowych. Nadają się do tego np. zaizolowane przeciwwilgociowo szamba lub kręgi kanalizacyjno – deszczowe. Modułowość tego typu prefabrykatów pozwala na stworzenie podziemnej budowli o nietypowym kształcie i układzie, ale raczej nie ogrodowej piwniczki o nieco archaicznym i urzekającym wyglądzie zewnętrznym.

Budowa tradycyjnej ziemianki

Prace związane z budową ziemianki rozpoczyna się od wykonania wykopu. Należy pamiętać, że wykop powinien być większy niż wynoszą wymiary zaplanowanej piwniczki i odpowiednio głębszy w miejscu przyszłej ławy fundamentowej. Po zabezpieczeniu gruntu na piwnicznych ścianach i wylaniu betonu na dnie wykopu – koniecznie izolujemy podłogę przeciwwodnie. Nadają się do tego dostępne na rynku folie hydroizolacyjne oraz papa układana na 5 cm zakład i klejona na gorąco lepikiem asfaltowym. Następnie wykonuje się deskowanie oraz zbrojenie ścian piwnicznych. Po tych czynnościach można przystąpić do napełniania deskowania betonem, pamiętając o pozostawieniu miejsca na otwory wentylacyjne oraz o konieczności wystawania końcówek prętów zbrojeniowych. W późniejszym etapie budowy końcówki te posłużą bowiem do połączenia zbrojenia ścian ze zbrojeniem stropu. Pamiętajmy też, że beton potrzebuje odpowiedniej ilości czasu do całkowitego stwardnienia. Przeciętnie jest to okres około 4 tygodni. Dopiero wtedy wewnątrz piwnicy będzie można profilować schody i układać posadzkę. Profil schodów wykonuje się z betonu klasy B20, zaś posadzkę (najlepiej z kamiennych kostek brukowych) układa się na 10 cm podsypce piaskowej.
Następnie w ziemiance ustawia się rusztowanie podtrzymujące deskowanie stropu, wykonuje jego zbrojenie (łącząc je ze zbrojeniem ścian) i wylewa beton, pamiętając by mieszanka była bardzo dobrze zagęszczona. Należy sporządzać ją urządzeniem wibrującym. Konstrukcja wymaga też pielęgnacji polegającej na regularnym polewaniu jej  wodą. Po związaniu betonu – na stropie i ścianach ziemianki układamy izolacje: przeciwwilgociową, termiczną i paroizolację, stosując układ warstwowy i niezbędne materiały rozdzielające i chroniące wszystkie poszczególne warstwy. Wówczas dach komory zasadniczej ziemianki można będzie obsadzić roślinnością i harmonijnie wtopić go w krajobraz ogrodu.

Prawdziwa ziemianka powinna posiadać również przedsionek, który także trzeba zadaszyć i zaizolować jego ściany. Do wykończenia tego miejsca świetnie nadają się łupane kamienie, z których można tworzyć przegrody poprzez łączenie poszczególnych elementów na cementową zaprawę. Bardzo ważny jest także wybór odpowiednich drzwi wejściowych do piwniczki. Powinny być one solidne i winny charakteryzować się dobrą izolacyjnością termiczną. Ponadto, do wejścia do ziemianki powinny prowadzić wygodne schody, a ona sama winna być właściwie wentylowana. Aby budowla wyglądała atrakcyjnie – zewnętrzne otwory wentylacyjne warto wykonać z tego samego materiału, z którego wykonano ścianę frontową.