Oświetlenie zewnętrzne sprawia, że dom i jego otoczenie nie toną w mroku. Dzięki niemu nie tylko łatwiej i bezpieczniej poruszać się po ogrodzie. Przyjemniej też w nim przebywać po zachodzie słońca. Odpowiednio dobrane oświetlenie tworzy nastrój i wydobywa piękno ogrodu.
Na co zwracać uwagę, wybierając lampy
Oprawy do oświetlenia zewnętrznego powinny spełniać określone parametry techniczne, być wykonane z mocnych i wytrzymałych, a także dobrej jakości materiałów. Muszą też być odporne na urazy mechaniczne, wilgoć, niskie i wysokie temperatury, a także podmuchy wiatru. Bardzo ważna jest szczelność opraw. Podawany przez producentów dwucyfrowy symbol IP informuje o poziomie ochrony oprawy przed wnikaniem pyłu (pierwsza cyfra od 0 do 6) i cieczy (druga cyfra od 0 do 8). I tak przykładowo symbolem IP 44 powinny być oznaczone zewnętrzne oprawy ścienne, IP 54 – reflektory i słupki, IP 66 – oprawy przeznaczone do montażu w gruncie oraz IP 68 – montowane w oczkach wodnych.
Warto też sprawdzić klasę ochronności lamp – oznaczona cyfrą rzymską, określa izolację elektryczną. Lampy ogrodowe powinny mieć II klasę ochronności, zaś lampy do podświetlenia oczek wodnych – III.

Niewysokie słupki dyskretnie podświetlają przydomowe oczko wodne (fot. Spotline)
Spotline
Lampami w kształcie kul można podświetlić niską roślinność (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Na kamiennym murku dobrze prezentują się lampy w kształcie kul (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Lampy w formie dosyć wysokich słupków można wykorzystać na oświetlenie ogrodowych schodów (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Efekt podkreślenia światłem ciekawego fragmentu ogrodu (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Kinkiet z czujnikiem ruchu na podczerwień (fot. Steinel)
Steinel
Lampa w formie słupka z czujnikiem ruchu i kloszem udaroodpornym (fot. Steinel)
Steinel
Niewysoka latarnia wyposażona w czujnik ruchu (fot. Steinel)
Steinel
Pływające świetlne kule (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Podświetlane kamienne donice (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Trudno uwierzyć, ale nocą te granitowe kamienie pełnią funkcję oświetlenia ogrodu (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Podświetlany stolik z siedziskami to ciekawy sposób na wieczorną dekorację tarasu (fot. Epstein-Design Polska)
Epstein-Design Polska
Plafony i kinkiety podświetlają elewację budynku (fot. Technolux)
Technolux
Plafony i kinkiety podświetlają elewacją budynku (fot. Technolux)
Technolux
Plafony i kinkiety to sposób na oświetlenie elewacji domu (fot. Technolux)
Technolux
Reflektorami można oświetlać ciekawe fragmenty ogrodu (fot. Technolux)
Technolux
Efektowne oświetlenie roślinności ogrodu dają także słupki (fot. Technolux)
Technolux
Oprawy najazdowe przeznaczone do wbudowania w podłoże efektownie podświetlają kamienny chodnik (fot. Spotline)
SpotlineJeśli na produkcie znajdziemy znak B (bezpieczeństwa), możemy mieć pewność, że ma on aprobatę techniczną i spełnia polską normę.
Aby zmniejszyć koszty eksploatacyjne oświetlenia, warto wybrać takie oprawy, w których można zastosować nowoczesne, energooszczędne źródła światła.
Ważne jest również wzornictwo lamp – powinno ono współgrać z architekturą domu, jego kolorystyką i rodzajem materiałów wykończeniowych, a także stylistyką ogrodu. Forma i kształt lamp z kolei decydują o efektach świetlnych.
Najpopularniejsze rodzaje opraw
Słupki i latarnie - dostępne są w różnej wysokości. Dobrze sprawdzają się przy podświetleniu ciągów komunikacyjnych: ścieżek czy wjazdów do garażu.
Plafony i kinkiety - mocowane do elewacji lub okapu budynku, podkreślają jego walory architektoniczne.
Reflektory - dają możliwość sterowania strumieniem światła. Służą do podkreślenia najładniejszych fragmentów ogrodu, wydobywania z mroku ciekawych detali oraz efektownej roślinności.
Oprawy najazdowe - są całkowicie chowane w podłożu i dają snop światła skierowany ku górze. Wytycza się nimi bieg ścieżek oraz wjazdów na posesję.
Najczęściej stosowane źródła światła
Żarówki - wciąż popularne, choć trzeba pamiętać, że obecnie są najmniej energooszczędnymi źródłami światła.
Świetlówki - zużywają mniej energii niż żarówki, a tym samym na dłużej wystarczają - dla porównania średnia trwałość świetlówki wynosi 12000 godzin, a żarówki - 1000.
Żarówki halogenowe - wytwarzają znacznie mocniejsze światło niż tradycyjne żarówki i są od nich prawie czterokrotnie trwalsze. Tworzą ciekawe efekty dekoracyjne. Najczęściej wykorzystuje się je do podkreślenia detali architektonicznych i efektownych fragmentów ogrodu.
Wysokoprężne lampy wyładowcze (lampy metalohalogenkowe, sodowe i rtęciowe - ekonomiczne, skuteczne świetlnie. Znikome promieniowanie cieplne, zdolność oddawania barw i długa trwałość, to główne ich zalety. Zwarta budowa lamp ułatwia kierowanie snopem światła.
Diody LED - jedna z najnowocześniejszych technologii oświetleniowych. Są trwałe (świecą nawet do 50 000 godzin), energooszczędne, wiernie oddają barwy, co jest istotne w podkreślaniu kolorów roślin, dobrze też sprawdzają się do dyskretnego podświetlania ścieżek i schodów. Dają światło białe, jak i kolorowe.
Sterowanie
Oświetlenie zewnętrzne można wyposażyć w różnego rodzaju aparaturę sterującą. Poprawia ona funkcjonalność instalacji, bezpieczeństwo, a także obniża koszty jej eksploatacji. Do najprostszych rozwiązań należą:
-
czujnik zmierzchowy - mierząc jasność otoczenia, samoczynnie włącza oświetlenie o zmierzchu i wyłącza o świcie,
-
zegary sterujące włączające oświetlenie w określonych godzinach,
-
czujniki ruchu na podczerwień (IR) i czujniki wysokiej częstotliwości (HF) - gdy czułe detektory zarejestrują jakiś ruch, automatycznie włączają światło.
Instalacja
O oświetleniu zewnętrznym warto pomyśleć na etapie wykańczania domu i zakładania ogrodu, a projekt instalacji i jej wykonanie zlecić uprawnionemu elektrykowi. Renomowani producenci oświetlenia, a także wiele firm handlowych oferują fachową pomoc w doborze właściwego systemu oświetleniowego, przygotowują projekty wraz z wizualizacjami komputerowymi. Często też dostarczają i montują oświetlenie z pełnym zakresem prac instalacyjnych. Trzeba pamiętać, że kable i rozgałęziacze muszą być wodoszczelne, a ponadto specjalnie osłonięte we wszystkich miejscach, w których narażone są na uszkodzenia mechaniczne. Instalację zewnętrzną zasilającą oświetlenie ogrodu podłącza się do instalacji domowej, zazwyczaj do oddzielnego obwodu odpowiednio chronionego dwoma rodzajami wyłączników: nadmiarowoprądowym (dobranym do mocy obciążenia) i przeciwporażeniowym (różnicowoprądowym).
Jeśli mamy duży ogród, a w nim wiele punktów świetlnych, warto tak poprowadzić obwody oświetleniowe, aby można było wydzielić kilka grup lamp i każdą włączać niezależnie. Na co dzień możemy włączać np. tylko te lampy, które wieczorem wskażą nam wejście do domu. Jeśli zaś zaprosimy gości na wieczorne biesiadowanie w ogrodzie, wówczas warto go wyeksponować w całej feerii świateł.