Okulizacja - rozmnażanie roślin. Jak to się robi i kiedy

Wśród kilku typów szczepień, okulizacja jest bardzo charakterystycznym zabiegiem, gdyż do jego wykonania wystarczy zaledwie oczko odmiany, którą chcemy uzyskać, a nie cały zraz z kilkoma pączkami.

Pojedyncze oczko pobrane z cennej odmiany umieszcza się w naciętej skórce podkładki tak, aby tkanki obu roślin ściśle do siebie przylegały. Do tego celu przeznacza się podkładki młode, o niewielkiej średnicy pnia, a delikatne nacięcie w kształcie litery T wykonuje się na zdrowym, gładkim fragmencie kory. Nacięcie powinno być nieco większe od długości pąka pobranego
z częścią kory tzw. tarczką (pąk z korą ok. 3 cm).

Następnie równie delikatnie odgina się skórkę i umieszcza wewnątrz przygotowane oczko, oczywiście w kierunku zgodnym z dalszym wzrostem pąka. Następnie ponownie zagina się nacięta korę i ściśle obwiązuje miejsce okulizacji, używając do tego celu rafii lub taśmy ogrodniczej. Obwiązując okulizowane oczko, nie wolno uszkodzić ani zakryć pąka, inaczej nie będzie miał szansy na wydanie pędu.

Aby oczko miało szansę przyjęcia się na podkładce, powinno być pobrane tuż przed zabiegiem ze zdrowego egzemplarza rośliny. Jeśli z pąka wyrasta blaszka liściowa, należy ją usunąć, pozostawiając jedynie fragment ogonka znajdującego się w pobliżu oczka.

Istotne jest też, aby nóż (najlepiej specjalny okulizak) był dobrze i solidnie naostrzony, co umożliwi czyste i gładkie cięcie bez uszkodzenia miazgi. Daje to znacznie większą szansę na zrośniecie tkanek.

Po zabiegu, pędy krzewów przycina się o ok. 5 cm, a wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji, usuwa całą gałąź podkładki nad zaszczepionym pąkiem.

Miejsce okulizacji warto jest zabezpieczyć przed ostrymi promieniami słońca, a w razie potrzeby podlewać podkładkę. Warto też na okres zimy osłonić miejsce szczepienia słomianą matą lub włókniną, gdyż przez pierwsze 2-3 lata jest ono dość wrażliwe na niskie temperatury

Na przyjęcie się szczepienia ma wpływ również pogoda, faza rozwoju podkładki i oczka, a także poprawność wykonania zabiegu

.

Metodę tą można stosować w przypadku:

• oczka żywego (maj-czerwiec), wtedy pąk rozwija się w tym samym sezonie,
• oczka śpiącego (lipiec-sierpień), wówczas zrasta się jedynie miazga obu roślin, a oczko wybija wiosną następnego roku. To lepsza i popularniejsza metoda.

Tą metodą najczęściej rozmnaża się i uszlachetnia drzewa oraz krzewy owocowe (np. grusze, jabłonie, wiśnie - szczególnie starych odmian), a także drzewa i krzewy ozdobne (np. róże, wiązy, klony, brzozy). Szczepienie to najlepszy sposób na uzyskanie drzewkowatego pokroju roślin krzewiastych (np. róże, lantana, wierzba, agrest).

Niektóre rośliny rozmnażane przez szczepienie są żywotniejsze, od egzemplarzy wyrosłych z nasion (np. jarząb szczepiony na głogu), często też można w ten sposób ochronić wrażliwe, ale cenne odmiany, szczepiąc je na znacznie odporniejszych podkładkach.

Najczęściej okulizuje się rośliny pochodzące z tego samego gatunku, bądź ewentualnie rodziny botanicznej (jarząb na głogu, irga na jarząbie). W ten sposób można też uzyskać nowe formy ozdobne tzw. chimery roślinne, czego przykładem może być połączenie gruszy i pigwy bądź złotokapu i szczodrzeńca.

W uprawach amatorskich na ogół nie szczepi się roślin iglastych, gdyż w ich przypadku zabieg jest trudny i wymaga spełnienia dość szczególnych warunków.

Dowiedz się też: Jak rozmnożyć tuje i kiedy można wysadzić ją do ogrodu