Kocanka włochata. Jak uprawiać, pielęgnować i przezimować tę roślinę

Kocanki mają sporo bardzo różnych gatunków, pochodzą też z różnych zakątków świata. W Polsce rosną dziko kocanki piaskowe, a kilka innych gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne, a także jadalne (kocanki włoskie). Jedną z ozdobnych i łatwych w uprawie roślin są kocanki włochate.

Warto wiedzieć, że poprawna polska nazwa tych roślin (i kilku ich kuzynek) brzmi kocanki, a nie kocanka, choć ta druga forma jest powszechnie używana.

Kocanki włochate (Helichrysum petiorale) pochodzą z południa Afryki, jednak zadomowiły się na naszych balkonach, można je także uprawiać w ogrodach. Należą jednak do roślin lepiej znanych z wyglądu, niż nazwy, tym bardziej, że najczęściej są uzupełnieniem kompozycji kwiatowych. Ale zdecydowanie zasługują na uwagę.

Kocanki włochate należą do roślin o ozdobnych liściach. W polskich warunkach raczej nie kwitną, ale nie jest to duża strata. Kocanki włochate tworzą dość długie pędy – podaje się, że dorastają do ok. 60 cm, ale często osiągają ponad 1 m długości (są także odmiany karłowe, słabiej rosnące). Pędy są pokryte niedużymi, okrągławymi liśćmi. O ich atrakcyjnym wyglądzie przesądza srebrzysty „meszek” (tzw. kutner), porastający liście. Dolne części pędów z czasem mogą drewnieć.

Kocanki mogą mieć różnie zabarwione liście. Do popularnych odmian należą rośliny o srebrzystych liściach (odmiana Silver, zwana też Blue Green Leaved), żółtozłocistych (odmiana Golden) oraz zielonych z białymi przebarwieniami (odmiana Variegata). Najszybciej z nich rośnie Silver, najsłabiej – Golden.

Kocanki włochate nie są specjalnie wymagające. Bardzo dobrze rosną w słonecznych miejscach, radzą sobie także w półcieniu (jednak kolorowe odmiany mogą zielenieć przy niedostatecznej ilości słońca). Kocankom trzeba zapewnić w miarę żyzną, ale koniecznie przepuszczalną ziemię. W doniczkach można je sadzić w uniwersalnej ziemi kwiatowej, ale w pojemnikach musi być odpływ, a najlepiej też warstwa drenażu.

Kocanek nie można nadmiernie podlewać, bo ich korzenie łatwo gniją, ale nie lubią też przesuszenia. W ich przypadku sprawdza się umiarkowane i regularne podlewanie, zapewniające wilgotne, ale nie mokre podłoże.

Niestety kocanki nie przepadają za deszczem i chłodem i jeśli latem dominuje taka pogoda, mogą stracić ładny wygląd. Jeśli mamy taką możliwość, to doniczkę z nimi możemy umieścić w zadaszonym miejscu (np. osłanianym przez okap dachu czy balkonie typu loggia).

Jeśli kocanki będą miały zbyt długie pędy, spokojnie można je przycinać. Rośliny będą rozkrzewiać się, a ścięte pędy ładnie wyglądają w wazonie, jako uzupełnienie bukietu. Można je także wykorzystać do rozmnażania.

Kocanki włochate są wieloletnie i wiecznie zielone, jednak nie są odporne na mróz i w polskich warunkach uprawia się je jako rośliny jednoroczne. Jednak można je przezimować. Jesienią przenosimy je do jasnego i najlepiej niezbyt ciepłego pomieszczenia (ok. 16-18ºC). Podlewamy tak, żeby ziemia nie przesychała. Niestety takie przezimowane rośliny nie zawsze wiosną dobrze wyglądają. Jednak można wtedy przyciąć ich pędy i zrobić z nich sadzonki. Sadzonki można również zrobić latem i zimować młode rośliny – zajmą mniej miejsca, a wiosną będą miały więcej wigoru.

Jak zrobić sadzonki kocanek? Bardzo łatwo. Wystarczy ściąć pęd (ok. 10 cm długości), oberwać dolne liście i włożyć do wody (najlepiej do szklanego, przezroczystego pojemnika). W ciągu ok. 2 tygodni wypuszczą korzonki (zdarza się, że ukorzeniają się gałązki trzymane w wazonach do dekoracji). Ukorzeniony pęd sadzimy do przepuszczalnej ziemi. Kiedy zacznie rosnąć, warto obciąć wierzchołek, dzięki czemu roślina rozkrzewi się.

Kocanki włochate najczęściej uprawia się doniczkach. Sadźmy je przy krawędziach pojemników, tak żeby ich pędy mogły zwisać. Bardzo dobrze komponują się m.in. z pelargoniami, petuniami, surfiniami, heliotropami, aksamitkami, koleusami, smagliczkami nadmorskimi – wszystkimi, które lubią słońce. W nieco ocienionych miejscach pięknie wyglądają np. z lobeliami przylądkowymi.

Kocanki włochate można również sadzić w ogrodach, np. na skalniakach. Bardzo dobrze nadają się także do obsadzania skarp. Do uprawy gruntowej nadają się przede wszystkim mocniej rosnące odmiany, np. Silver. Pamiętamy jednak, że to rośliny sezonowe.

Kocanki włochate były wykorzystywane w tradycyjnym, afrykańskim ziołolecznictwie. Obecne badania potwierdzają pewne ich właściwości, przede wszystkim bakteriobójcze, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Wspomagają leczenie ran i regenerację skóry, uważa się też, że pomagają m.in. przy przeziębieniach, bólach głowy i menstruacyjnych, a także bezsenności. Jednak w Polsce ten gatunek nie jest wykorzystywany leczniczo.