Klarkie czyli godecje – gatunki, wymagania, uprawa

Na tle innych roślin jednorocznych klarkia nazywana też godecją lub letnią azalią szczególnie się wyróżnia, gdyż jej piękne, duże kwiaty, przypominają wyglądem kwiaty wspaniałych różaneczników. Rodzaj, do którego klarkia należy liczy sobie ok. 40 gatunków, ale w uprawie spotykane są głównie dwa z nich: klarkia wielkokwiatowa i klarkia wytworna. Obie rośliny kwitną w podobnym czasie i zdobią rabaty przez całe lato (pierwsza od VII-IX, druga VI-VIII), ale bardzo różnią się między sobą wyglądem.

Bardziej uniwersalna i ozdobna jest klarkia wielkokwiatowa. Roślina dorasta do ok. 30-60 cm i tworzy liczne, wzniesione, rozgałęzione pędy, gęsto pokryte niewielkimi, zielonymi, lancetowatymi liśćmi. Jej największą ozdobą są duże, czteropłatkowe, kielichowate kwiaty zebrane na szczytach pędów w niewielkie grona. Płatki są aksamitne w dotyku i mają jajowaty lub trójkątny kształt. Każdy z nich posiada też niewielką, ciemną plamkę u nasady (z wyjątkiem niektórych odmian).

Ze względu na swoją dużą popularność klarkia wielkokwiatowa doczekała się wielu odmian ozdobnych o kwiatach jasnoróżowych, ciemnoróżowych, łososiowo-pomarańczowych (np. „Orange Glory”), czerwonych (np. „Brillant”) i dwukolorowych.

Zupełnie inaczej prezentuje się natomiast klarkia wytworna. Roślina dorasta nawet do 1 m wys. (odmiany mogą być niższe) i tworzy wzniesione, rozgałęzione, czerwono-brązowe, dość cienkie pędy i liczne, szeroko-lancetowate, szarozielone liście z wyraźnym nerwem głównym. Kwiaty gatunku są pojedyncze i nieduże, jednak u odmian zwykle bywają półpełne lub pełne i są złożone z dużych, fantazyjnie pofalowanych, falbankowatych płatków (z daleka wyglądają jak małe różyczki).

Kwiaty wyrastają w kątach liści niemal na całej długości pędów, dlatego czasami gęste liście mogą je częściowo zasłaniać. W zależności od odmiany, kwiaty mogą być białe, jasno i ciemnoróżowe, kremowe, łososiowe, fioletowe i czerwone. Nasiona rośliny najczęściej sprzedawane są jednak w postaci wielokolorowej mieszanki odmianowej, a nie konkretnej odmiany.

Oba gatunki klarkii bardzo się między sobą różnią, ale ich wymagania uprawowe są dość podobne. Rośliny oczekują ciepłego, osłoniętego, słonecznego stanowiska oraz umiarkowanie żyznej, lekko wilgotnej i przepuszczalnej gleby o odczynie zbliżonym do obojętnego.

Posadzone w cieniu lub półcieniu będą słabo kwitły, natomiast uprawiane w zbyt mokrej glebie wytworzą więcej liści niż kwiatów (szczególnie godecja wytworna). Rośliny nie przepadają też za intensywnymi deszczami, które niszczą ich kwiaty oraz silnymi wiatrami, uszkadzającymi ich pędy.

W sezonie godecje warto nawozić niewielkimi dawkami płynnych nawozów wieloskładnikowych dla roślin kwitnących (należy unikać nawozów z duża zawartością azotu, które będą sprzyjać rozwojowi liści, zamiast kwiatów).

Oba gatunki godecji to rośliny jednoroczne. Ich nasiona wysiewa się zwykle w kwietniu lub na początku maja wprost do gruntu, a po wschodach przerywa, pozostawiając jedną roślinę na 15-20 cm (odm. niższe) lub 30-40 cm (odm. wyższe). Nasiona można też wysiewać w marcu na rozsadnik lub pod osłonami. Wtedy jednak siewki wymagają pikowania, ale ponieważ są wrażliwe na uszkodzenia systemu korzeniowego, należy przenosić je do doniczek bardzo ostrożnie, a na miejsce stałe wysadzać razem z grudka ziemi otaczającą korzenie. Młode klarkie wytworne warto też uszczykiwać, dzięki czemu lepiej się rozkrzewią.

W zależności od gatunku i odmiany rośliny mają nieco inne zastosowanie w ogrodzie. Najbardziej uniwersalne są niewysokie godecje wielkokwiatowe, które znakomicie wyglądają w grupach i nadają się do tworzenia kompozycji kwiatowych oraz kwietników. Można również wykorzystywać je jako obwódki, uprawiać w pojemnikach oraz ścinać do wazonu.

Nieco inne zastosowanie mają natomiast wysokie odmiany godecji wytwornej. Najlepiej prezentują się w jednogatunkowych grupach, ale mogą też tworzyć tło dla kompozycji z niższych roślin. Ładnie wyglądają posadzone pod ścianą domu lub na tle ogrodzenia. Ich cienkie pędy lubią się pokładać, dlatego rośliny mogą wymagać podwiązania do palików.